Por: Marciano Moreira*
Un grupu di amigus staba djuntu ta konbersa ku kunpanheru. Konbersu staba sabi! Na un dadu pontu di konbersu, un di es di nomi Txiku komesa tenta konvense ristantis amigu ma dja fazedu riformas inportanti na lugar undi el ta trabadja – Sirvisus di Identifikason Nasional:
-Mos, imajina ma gosi ti kafe dja nu bira ta sirbi utentis di grasa!
Txeka, un di kes menbru di grupu mas inkredulu, kontesta:
-N stevi la na bu sirvisu es dias li, mas N ka odja-s ta sirbi ningen kafe.
-Utentis ka pidi. Inda alguns utenti ka sabe di es novidadi li. – difende Txiku.
Txeka insisti:
-Pamodi nhos ka ta po makina di kafe na sala di spera i ku un avizu nel ma kafe e di grasa?
-Eh?! Si nu faze kel la, utentis ta da-nu na pedra. Pabia e na fabal, utentis ta nbala na nos kafe. Pur isu, makina di kafe sta di balkon pa dentu. – kontinua ta difende Txiku.
Ku ar di trosa, Txeka rimata:
-Sikadjar so funsionarius di Sirvisus di Identifikason Nasional e ki sa ta tra pruvetu di es “riforma”…
Un otu menbru di grupu menus kredulu di nomi Kalú tenta kontesta tanbe:
-Mas, desdi kuandu ki da klienti so un kafezinhu dja bira un grandi riforma?
Txiku kudi:
-E ka so kel la ki dja nu faze! Pa izenplu, nu ka sa ta transkreve sertidons di nasimentu mas gosi. Dja nu dijitaliza txeu livru di rijistu di nasimentu i, ti ki algen meste un sertidon, e so pa nu inprimi se asentu a partir di bazi di dadus. Isu signifika: ma sertidons ki nu sa ta imiti gosi, ka ten erus di transkrison mas; i ma, na nves di bu spera dias pa bu sertidon, bu ta spera menus di ki 5 minutu pa bu sertidon. Va! Manba kes li e ka riforma?
Txeka torna mete na konbersu i el fla ku ar ironiku:
-Grandi novidadi! Kes la sa ta fazedu na Europa diaza…
Txiku ka dizisti na difende se dama:
-Gosi, ka pode falsifikadu un sertidon. Nhos sabe pamodi?
Tudu kes otu menbru di grupu mexe ku kabesa ta sinaliza ma es ka sabeba pamodi. Nton, Txiku kontinua ku ar altivu:
-Pabia, kada sertidon ten se kodigu di bara gosi. Ku es kodigu i atraves di internet, distinatariu di es sertidon pode txeka, di li o di stranjeru, sobri autentisidadi di es sertidon. Enfin, nen nos nen utentis ka pode falsifika sertidons. Manba kel la e ka un grandi riforma?
Komesa surji falta di unanimidadi na grupu. Uns dja staba konvensidu ma riformas e prufundu me, enkuantu ki otus sa ta kontinuaba ta tenta dismoraliza Txiku. Djon, ki staba na subgrupu di rikalsitrantis, interve:
-Ku es storia di “sistema dja bai”, “sistema sta lentu”, pokus sirvisu distinatariu di sertidons ta ten oportunidadi di tra pruvetu di es “riforma”.
Mas, Txiku ka era omi di dizisti di un purfia:
-Ale un riforma ki ninhun di nhos ka ta ten koraji di dispreza: gosi, nhos ka meste ba tra alguns sertidon pa nhos leba otus sirvisu di Stadu. Nhos sabe pamodi?
Grupu risponde na un unisunu:
-Nau. Pamodi?
Txiku risponde bazofu:
-Pabia alguns sirvisu di Stadu dja sta konektadu ku nos bazi di dadus pa es pode txeka es me kes informason ki ta pruvokaba nisisidadi di extrason di sertidons. Pa izenplu, gosi riformadus di Administrason Publiku ka meste ba Finansas tudu anu pa odjadu ma inda es sta vivu.
Tudu menbru di grupu mexe kabesa ta konkorda ma kel la e un grandi riforma. So Txeka ki teima na kontinua ta kontesta Txiku:
-Es dispensa di riformadus ba da prova di vida e un riforma! Pois, ta dueba-mi odja algen di idadi i ku difikuldadi di anda ta katrisa pa ba Finansas da prova di vida tudu anu. Mas, kel li e poku riforma pa bu sa ta bazofia di es manera li.
Xatiadu ku bira di Txeka, Txiku dispara:
-An! Tudu kes li e poku?! Npos, ti sertidon di obitu, nu sa ta da di grasa gosi. Si bu ka sa ta akredita, ba toma di-bo manhan.
* Marsianu nha Ida padri Nikulau Ferera
