Por: Maciano Moreira
Oji, N ta ben papia di disionariu di Manuel Veiga i di albun “Di Lonji” di Hélida Almeida.
disionariu di Manuel Veiga di grasa
N ten stadu ta limia es disionariu manenti na rubrika “LINGUA MATERNU” di prugrama di TCV “CABO VERDE magazine”, rubrika es ki ta difundidu tudu kuarta-fera. Es disionariu non so ten palavras di varianti di Santiagu, mas tanbe el ten palavras di varianti di Sanvisenti. Fora kel la, el ten alguns palavra di otus varianti, sima kel di Santanton, Fogu, Boavista, Sanikulau i Brava. El ta tra-bu duvida sobri ortografia di es palavras i rispetivus signifikadu i klasifikason gramatikal. El ta djuda kriansas diskubri modi ki un palavra di nos lingua ta fladu na purtuges.
Manuel Veiga disidi po se disionariu na internet pa tudu algen pode konsulta-l o grava-l di grasa! Purtantu, bu pode ba na Google i skrebe es link https://tinyurl.com/6n9jz7u2 pa bu konsigi es disionariu di grasa: DICIONÁRIO CABOVERDIANO-PORTUGUÊS, Manuel Veiga, IBNL, 2012, 2ª Edição.
N ta louva Manuel Veiga trokadu kel li!
e lonGi o lonJi?
(son [ʒ] di palavra [ˈlõ-ʒi], ta skrebedu ku G o ku J?)
Na pasadu dia 27-01-2023, Hélida Almeida lansa se albun intituladu “Di Lonji” ( https://tinyurl.com/2nvfmujx ). Nes titulu, son [ʒ] di palavra [ˈlõ-ʒi] sta skrebedu ku J. Purgunta e kel li: Hélida Almeida sta sertu o eradu?
Trokadu influensia di alfabetu purtuges, kes pesoa ki inda ka sa ta dumina dretu regras di alfabetu kabuverdianu ofisial, ten tendensia di skrebe son [ʒ] di palavra [ˈlõ-ʒi] ku G trokadu 2 razon:
– 1º) pabia palavra [ˈlõ-ʒi] ta ben di palavra purtuges “lonGe” kuju son [ʒ] ta skrebedu ku G;
– 2º) pabia, ku alfabetu purtuges, maioria di palavras purtuges ki ten son [ʒ], es son [ʒ] ta riprizentadu ku G.
Mas, na alfabetu kabuverdianu ofisial, son [ʒ] di palavra [ˈlõ-ʒi] debe skrebedu ku J trokadu 2 razon:
1º) pabia, na nos alfabetu, son [ʒ] debe riprizentadu skluzivamenti ku letra J na tudu palavra kabuverdianu undi es son [ʒ] ta surji;
2º) pabia, na nos alfabetu, si bu skrebe palavra [ˈlõ-ʒi] asi l-o-n-G-i, bu ka pode le es palavra asi [ˈlõ-ʒi], mas sin bu ten ki le es palavra asi [ˈlõ-gi], pois letra G ta riprizenta skluzivamenti son [g] na tudu kontestu, inkluindu antis di E o I.
Konkluindu, Hélida Almeida sta sertu, istu e, na nos lingua skrebedu ku se alfabetu ofisial, son [ʒ] di palavra [ˈlõ-ʒi] debe skrebedu ku J: l-o-n-J-i.
N ta louva Hélida Almeida trokadu kel li!
Marsianu nha Ida padri Nikulau Ferera
