Por: Marciano Moreira*
Pa alguns partidu, sistematiku suseson di maioria absolutu e risponsavel pa tudu kuza mariadu (rial o inventadu) li na nos tera, enbora siensia ta risponsabiliza maioria absolutu dizignadamenti pa efikasia di jeston, stabilidadi pulitiku i klareza na risponsabilizason pulitiku.
Es povu pirmiti-m faze nhas studu universitariu na 4 universidadi diferenti i na 3 tera diferenti (Masedonia, Kanadá i Merka) ti N atinji grau di mestri na ikunumia ku spesializason na finansas publiku. Kel la midjora nha kapasidadi di sipara joiu di trigu, mas N ten ivitadu imiti opinions pulitiku, pabia mi e Inspetor di Finansas Spesialista. So na situasons kritiku e ki N ta envolve nha kabesa di forma apartidariu na konbati di falasias pernisiozu pa nos futuru, pois nu sta na mesmu barku (Kabu Verdi).
Kuze ki e pior: ditadura di minoria (kuza ki ta kontese ti ki ka ten maioria absolutu) o ditadura di maioria?
Siensia di ikunumia publiku ten dimonstradu statistikamenti ma un guvernu fraku (istu e, guvernu sen maioria konfortavel) ten maior tendensia na bira orsamentu na mantu di ritalhus (di pikenus invistimentu), ku menus invistimentus stratejiku. Ku otus palavra: guvernu fraku normalmenti ten menus rigor na sigi prinsipiu di prioriza obras ku maior inpaktu na dizenvolvimentu sustentavel (dizignadamenti kes mas rentavel) antis di pasa pa kes menus rentavel i, pur ultimu, pa kes defisitariu (kes karenti di subsidius); nun guvernu fraku, risku di ilifantis branku e maior, pabia minoria ta manda na maioria, inpondu, atraves di xantajen, opsons insustentavel, mas ku riperkuson favoravel na kurtu prazu di pontu di vista di votason nes minoria a nivel di se sirkulu ileitural.
Pa otu banda, e indiskutivel ma prusesu disizoriu normalmenti e mas lentu na kontestu di guvernu sen maioria absolutu.
Pa un tera poku dizenvolvidu i ku riduzidu popansa sima Kabu Verdi, inefikasia na jeston supra ten un ifeitu divastador maior.
Kada ileison lejislativu ta kusta serka di 400 mil kontu di nos inpostus. Un ileison antisipadu trokadu falta di maioria absolutu e un kalamidadi pa es tera minuskulu! Nes planeta, maior parti di ileisons antisipadu (distinu di teras sen maioria absolutu) ta kontese trokadu disputa di taxus (istu e, trokadu interesis pesual i non trokadu interesis di povu).
Nos dizenvolvimentu sa ta dipende kada bes mas di invistimentus diretu stranjeru. Menus kapitalistas stranjeru ta ben invisti li na Kabu Verdi si nu entra na mar di instabilidadi pulitiku, istu e, na mar di guvernus sen maioria absolutu. Ifetivamenti, stabilidadi pulitiku e un grandi trunfu di es tera di riduzidus vantajen konparativu.
Pa dimokrasia ser benefiku, kondison inpurtanti e kapasidadi di ileitoris di avalia dizenpenhu di guvernu sesanti. Trokadu tendensia di forsas pulitiku di ataka kunpanheru sen divulga dadus fiavel pa fundamenta ses puzison, mesmu na situason di guvernu di maioria absolutu, es kapasidadi e fraku trokadu un mar di inverdadis i izajerus diseminadu pa atoris pulitiku, maxime na auzensia di sosiedadi sivil ku strutura i kapasidadi pa disponibiliza es dadus fiavel. Ora, avalia un guvernu di koligason (risponsabilizandu kada partidu integranti di koligason sesanti pa rispetivu meritu i dimeritu), e mutu mas difisil, pois ta izisti tendensia di pasa kulpa pa otu(s) menbru di koligason na fin di lejislatura. Sienti di es frakeza akresidu, alguns pulitiku integranti di koligason ten tendensia di aji di forma menus konprometidu ku interesis kuletivu.
Tudu kel li ta konprova ma ileitoris ki ka e militanti nen sinpatizanti di un di kes partidu konkorenti, debe vota na kauzas (prugrama di asons konkretu ku inpaktu puzitivu na ses vida) i non na xantajens (manifestu intenson di ba tranka un maioria relativu na pe). Asi, nu ta obriga kada partidu luta pa ganha ileison i non pa ba ser xantajista.
*Marsianu nha Ida padri Nikulau Ferera
(Publicada na edição semanal do jornal A NAÇÃO, nº 710, de 08 de Abril de 2021)
